Szkodniki pierwotne to takie, które zjadają liście drzew. Są bardzo groźne, ponieważ atakują zdrowe drzewa, bez wyjątku, znacznie osłabiając ich kondycję. Stwarza to dogodne warunki do ataku gatunkom owadów żywiących się drewnem, a także toruje drogę do zakażeń patogenami grzybowymi. Dodatkowe zagrożenie stwarza fakt, że sosny jak większość drzew iglastych, zachowują igły przez zimę. Ich utrata w skutek żerów owadów jest bardzo dotkliwa ponieważ pozbawia drzewo możliwości produkowania pokarmu.

Inaczej ma się sprawa w przypadku gatunków liściastych. Te, każdego roku zrzucają aparat asymilacyjny na zimę, więc jego uszkodzenie ma znaczenie jedynie w okresie, w którym nastąpiło. Wiosną, gdy pękają pąki pojawiają się na drzewie nowe liście i drzewo ma szansę odbudować starty.

Jesienne poszukiwania szkodników pierwotnych sosny to nasz obowiązek, zapisany w Instrukcji Ochrony Lasu. Na wyznaczonych na stałe partiach kontrolnych, rozgrzebuje się ściołę oraz szyję korzeniową, poszukując różnych stadiów rozwojowych owadów podlegających kontroli – czterech gatunków motyli oraz dwóch rodzajów błonkówek.

Gatunki podlegające kontroli: strzygonia choinówka, poproch cetyniak, zawisak borowiec, barczatka sosnówka, osnuja gwiaździsta, boreczniki

Zebrane larwy są oznaczane, wkładane do specjalnych tekturowych pudełek, przypominających te po zapałkach i przesyłane wraz z dokumentacją do Zespołu Ochrony Lasu w Łopuchówku. Tam specjaliści jeszcze raz dokładnie sprawdzają gatunek, liczą larwy i oprzędy a następnie prognozują ich możliwe występowanie na przyszły rok. Jeżeli wynik będzie niezadowalający wiosną przeprowadza się dodatkowe kontrole. Zależnie od gatunku obserwuje się wówczas wylęg gąsienic i ich wędrówkę w korony drzew.

Ekosystem leśny jest najbardziej skomplikowanym ekosystemem na Ziemi i każdy organizm ma w nim swoje miejsce, także szkodniki. Nasze prognozy mają na celu przygotowanie się i ewentualne wdrożenie działań w przypadku masowego pojawu szkodnika. Nadrzędnym celem leśników jest bowiem ochrona lasu i zachowanie jego zasobów dla przyszłych pokoleń. W Nadleśnictwie Pniewy starsi pracownicy wciąż pamiętają dotkliwe żery brudnicy mniszki z przełomu lat 70-tych i 80-tych, które odcisnęły swoje piętno w lasach leśnictwa Wielonek.