Asset Publisher Asset Publisher

Drzewa w kulturze

Drzewo w kulturach ludowych symbolizowało życie, długowieczność i siły witalne.

 

Jodła- trójkątny kształt drzewka bożonarodzeniowego symbolizował Trójcę Świętą. Stanowiła ochronę przed złymi duchami w najdłuższe noce w roku.

 

Dąb- traktowany jako miejsce modlitw, ślubów czy składania ofiar. Często uznawane jako drzewo łączące z umarłymi. W związku z tym sadzono je w pobliżach kościołów, kaplic i dawnych miejsc kultu, jako mediatora między bóstwami a ludźmi.

 

Lipa- uważano ją za błogosławiony gatunek, który witał i żegnał człowieka (robiono z niej zarówno kołyskę, jak i trumnę). Lipowym łykiem związywano zioła święcone w dniu Matki Boskiej Zielnej oraz wierzono, że wiązanie lipowego łyka na nogach krowy (bogactwa każdej zagrody) uchroni ją przed czarami. Sadzono ją przed domami, ponieważ wierzono, że nigdy nie uderzy w nią piorun oraz, że ma dobry wpływ na życie dzieci.

 

Klon- zwyczaj pukania w niemalowane drewno, jest z nim ściśle związany. Na grobowej desce kładziono umierającego i co jakiś czas pukano w nią (oczywiście klonową i niemalowaną) w celu odpędzenia szatana.

 

Brzoza- uznawana za świętą, symbol pobudzania płodności, miłości oraz życia. W dawnych kulturach drzewo, pod którym kobiety prosiły o siły witalne i płodnościowe. Pojawiała się podczas Bożego Ciała i Zielonych Świątków.

 

Topola- od niepamiętnych czasów broni ludzi przed wampirami i upiorami.

 

Osika- z powodu swojej wiotkości uznawało się ją jako przeklętą. W kulturach ludowych mówiono, że trzęsie się za karę z powodu nieudzielenia schronienia Świętej Rodzinie w podróży do Egiptu. Inne tłumaczenia mówią, że trzęsła się z przerażenia, gdy Judasz chciał się na niej powiesić.

 

Jabłoń- w kulturze celtyckiej traktowana na równi z dębem. Za jej ścięcie groziła kara śmierci. Również nasz rodzimy folklor wierzył w szybką śmierć tego, kto wyciął jabłonkę. Przypisuje jej się pośredniczenie miedzy światami i zaświatami i zakazywano wchodzić na nią z butami, ponieważ wierzono, że potem usycha.

 

Świerk- uważane za święte drzewo. Do XVIII w. górale tatrzańscy wznosiła modły do świętego świerku (smreka). Wierzono, że wiatr wyginający jego gałęzie przynosi szczęście.

 

Modrzew- symbol młodości, urody, poprawy humoru i umacniania cierpliwości.

 

Olcha- drogocenna ze względu na dobre drewno i uzyskiwanie barwników. Wierzono, że rozsypanie jej liści odstrasza myszy.

 

Wierzba- tutaj spotykamy się z różnymi teoriami. Patrząc na jej budowę- popękany pień i zniekształcenia nie dziwi mówienie o niej jako o mieszkaniu diabła Rokity, który pilnował złota w Wierzba- uderzenie nią czy witkami w Niedzielę Palmową mówiąc: Palma bije nie zabije, Wielki Dzień za tydzień; Rano wstawaj bydłu dawaj; Pozamykaj pozapieraj, do kościoła się wybieraj, czy powtórzenie tego zabiegu w Poniedziałek Wielkanocny, miało zapewnić zdrowie, urodzę i wigor. pniu i wyprowadzał podróżnych na manowce. Natomiast z drugiej strony jej zdolność do odrodzenia i niskie wymagania co do otoczenia sprawiają, że była traktowana jako „drzewo miłujące życie”. Stąd wykorzystanie jej w palmach wielkanocnych.

 

Cis- ze względu swoich trujących właściwości uważany za roślinę, która źle wróżyła. Przetrwał dzięki poświęceniu go zmarłym i sadzeniu na cmentarzach. Tworzono z niego łuki i zatruwano groty strzał. Podobno Mieszko I zginął od strzały zatrutej cisem.

 

Kalina- drzewo sztuki lekarskiej, symbol młodości, piękna i niewinności. Sadzono ją na grobach młodych ludzi, w celu informowania o czystości duszy.

 

Leszczyna- w celu ochrony przed piorunami, palono ją w Wielką Sobotę, a popiół rozsypywano na strychu. Broniła przed złem, czarownicami i niepłodnością. Dalsza część legendy o osice i Świętej Rodzinie mówi o tym, że to leszczyna otuliła Najświętszą Panienkę swoimi gałązkami, gdy ta potrzebowała schronienia przed Herodem. W leszczynę nigdy nie biją pioruny- w podzięce za uratowanie Najświętszej Panienki.